اقتصاد درايل بختياري

دسته بندي : انسانی » اقتصاد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 24 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏اقتصاد درايل بختياري
‏درشهريورماه 1320 عشاير بختياري كوچ بزرگ و جمعي خود را ‎‏آغاز كردند و روستاهائي كه طي اين سالها بوجود آمده بودند بدست فراموشي سپرده شدند و اكنون ازبعضي اطاقهاي آن‌ها فقط براي انبار استفاده ميشود. با اين كوچ جمعي تمام افراد خانواده در امر دامپروري شركت جستند و توصعه دامپروري افزون شد. و تقويم كار سالانه و فصل ييلاق و قشلاق ايل بصورت منظم درآمد.
‏درحال حاضر ييلاق طوايف بختياري در غرب استان اصفهان و قشلاق آنها درشرق استان خوزستان است و درة بازفت و كوه زردكوه حدفاصل آن. طوايف بختياري از گرمسير به سردسير و بالعكس را بايد از راههاي طولاني و صعب‌العبور بگذرند. بعنوان مثال مسيري كه طايفه باباهاي از گرمسير تا سردسير و يا بالعكس همراه با دام طي ميكند 170 كيلومتر است، و دامها در منطقه سردسير براي تعليف درحدود 30 كيلومتر ـ يعني از كوهرنگ تا دامنه‌هاي زردكوه ـ و در گرمسير در حدود 120 كيلومتر ـ يعني از لالي (نزديك مسجد سليمان) تا شعبيه (نزديك اهواز) ـ نقل مكان ميكنند. تقويم زماني اين نقل مكانها بشرح زير است:  از پانزدهم آذرماه تا اول فروردين‌ماه درشعبيه (اهواز) هستند.
‏از اول فروردين‌ماه تا اول ارديبهشت‌ماه در راه هستند تا به كوهرنگ برسند. از پانزدهم تيرماه تا اول مهرماه در دامنه‌هاي زردكوه هستند. از اول مهر تا پانزدهم آبان‌ماه در راه هستند تا به گرمسير برسند. از پانزدهم آبان‌ماه تا 15 آذرماه در لامردان و لالي هستند. طبق مقرراتي كه درايل بختياري وجود دارد و بصورت يك سنت پايدار باقيمانده است درطول مسير كوچ حدامثر زمان توقف عادي در منزلگاههاي مسير كوچ كه مراتع ديگران است 24 ساعت ميباشد. اگر گرفتاري از نوع دزدي اموال و دام پيش آيد ميتوانند 48 ساعت توقف كنندو اگر مريض داشته باشند ميتوانند يك هفته دريك جا بمانند و در تمام اين مدت توقف، دامها از مراتع همين منزلگاهها بهره خواهند برد. البته ايل درطول مسير توقف‌هاي كوتاه مدت يك يا دو ساعته نيز دارد كه به وارسي گله‌ها ميپردازند كه دامي مفقود نشده ويا به گله‌اي ديگر نرفته باشد.
‏2
‏ گفتيم كه اساس اقتصاد در ايل، دام و توليدات دامي است، مالياتي نيز كه چرخ رهبري ايل را در گذشته‌ها ميگردانده است از فرآورده‌هاي دامي گرفته ميشده تا حدي كه در بافت اجتماعي و سياسي ايل نيز اثر گذاشته است. كمااينكه طريقه گرفتن ماليات از فردفرد ايل موجب پيدايش دو گروه جدا ازهم بنامهاي هفت‌لنگ و چهارلنگ شده است.
‏ايل بختياري را خوانين وقت براساس ميزان توليد فرآورده هاي دامي و بهتر و بدتر بودن مراتع و وسعت آن و كم و زيادبودن تعداد دام و همچنين تعداد نفراتي كه درايل قدرت كارآئي در امر توليد دامي و پرورش آن داشته‌اند،‌براي گرفتن ماليات آن را به دو بخش تقسيم كرده‌اند. از يك بخش كه دام زيادتر ومراتع بهتر داشته ماليات بيشتري ميگرفته‌اند و ازبخش ديگر ماليات كمتر.
‏3
‏ واحد گرفتن ماليات دامي كه در زمان سلطنت رضاشاه‌كبير دريافت آن ملغي گرديد درايل، ماديان تعيين شده است، و هر ماديان چهارلنگ (چهارپا) دارد. براي هر رأس ماديان سالانه مقداري پول معين بعنوان ماليات گرفته ميشده است (طي سالهاي متمادي از 10 ريال تا 30 ريال).
‏نسبت گرفتن ماليات ازبخش غني‌تر ايل به مقياس زير بوده است: 20 رأس ميش = يك رأس ماديان و براي هر رأس ماديان كه چهارلنگ محسوب ميشده بعنوان مثال 10 ريال ماليات سالانه. 20 رأس بز = يك رأس ماديان = 10 ريال ماليات سالانه. 4 رأس گاو = يك رأس ماديان = 10 ريال ماليات سالانه. 4 رأس خر = يك رأس ماديان = 10 ريال ماليات سالانه. يك رأس ماديان = يك رأس ماديان = 10 ريال ماليات سالانه. اين جدول اساس گرفتن ماليات براي غني‌ترين گروه ايل بوده است و چون يك رأس مادين آنها برابر با واحد گرفتن ماليات دامي يعني چهارلنگ محسوب ميشده بنام چهارلنگ هم معروف شده‌اند.
‏گروه ديگر كه قدرت مالي كمتري داشته‌اند همين مقدار ماليات را به اندازه هفت‌لنگ ماديان ميداده‌اند، يعني دو رأس ماديان (هشت‌لنگ) منهاي يك لنگ، يعني هفت‌لنگ و بهمين نام هم معروف شده‌اند. بدين معني كه اگركسي از گروه هفت‌فنگ 7 رأس ماديان داشت، درست باندازه 4 رأس ماديان گروه چهارلنگ ماليات ميداد و اين نسبت در مورد ساير حيوانات نيز بوده است،‌مطابق با جدول زير:
‏5
‏ رأس بز = يك ماديان = 10 ريال ماليات سالانه.         
‏35 رأس ميش = يك ماديان = 10 ريال ماليات سالانه.            
‏7 رأس گاو = يك ماديان = 10 ريال ماليات سالانه.      
‏7 رأس خر = يك ماديان = 10 ريال ماليات سالانه.      
‏يك رأس ماديان + سه‌لنگ ماديان ديگر يعني 7 لنگ ماديان = يك رأس ماديان = 10 ريال ماليات سالانه.   و مي‌بينيم كه مثلأ در گوره چهارلنگ براي 20 رأس ميش سالانه 10 ريال ماليات گرفته ميشود، درصورتيكه در گروه هفت لنگ براي 35 رأس ميش سالانه همان 10 ريال گرفته ميشده است. البته حيوانان نازا مثل قاطر و حيوانات نر و بره‌ها و بزغاله‌ها و ميش‌هائي كه درآن سال نازا (قصر) بوده‌اند ـ يعني كليه حيواناتي كه توليد مثل نمي‌كرده‌اند ـ ازاين ماليات دامي مستثني بوده‌اند و در موقع سرشماري دامها (باصطلاح خودشان موقع "شاخ‌كردن") به حساب نمي‌آمده‌اند. درمورد همين ماليات گرفتن،‌خوانين بدلائل سياسي در خود ايل، و نزديكي و دوري طايفه‌ها به خوانين، بين طوايف فرق گذاشتند؛‌و امتيازاتي دادند و امتيازاتي گرفتند. مثلأ بعدها؛ دو رأس ماديان طايفه بابا احمدي يك رأس محسوب شد، و 4 رأس ماديان طايفه بهداروند يك رأس، و يك رأس ماديان طايفه باباهادي يك رأس به حساب آمد. هرچند كه طايفه باباهادي جزو طوايف هفت لنگ است نه چهارلنگ.