دانلود مقاله مهرگان و نوروز از روزگاران باستان از جمله دو جشن بزرگ مورد ت
دسته بندي :
مقاله »
مقالات فارسی مختلف
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 6 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
مهرگان و نوروز از روزگاران باستان از جمله دو جشن بزرگ مورد توجه بودند. در اغلب مراجع و مآخذی که درباره این دو جشن موجود است مراسم یکسانی در آداب و رسوم و سنن برگزاری آن معمول بود. در مثل بار عام شاهان تقسیم هر دوماه فروردین و مهر به شش پنجه یا پنج روزهُ معین بودن هر پنجه یا هر روزی جهت تنجام مراسمی ویژه دادخواهی مردمانُ اهدای هدایای فراوان به پیشگاه شهریارانُ بخشیدن البسته تابستانی یا زمستانی صندوق خانه شاه به مردم. رسیدن پیک خجسته به دربار شاهی و مراسم آفرین خوانی و رسوم تمثیلی. گستردن خوان نوروزی و مهرگانی. نوروز بزرگ و نوروز کوچک. مهرگان بزرگ و مهرگان عامهُ که بر حسب معمول در گهنبارهای شش گانه که هر گهنباری پنج روزه به طول می انجامید و پنجمین روز آن بزرگترین روز جشن محسوب می گشت. منسوب کردن بسیاری از رویدادهای بزرگ و مورد توجه دینی و ملی به این دو جشن. قدمت هر دو جشن که به شاهان باستانی و بزرگ منسوب شده است چنانکه نوروز به جمشید و مهرگان به فریدون نسبت داده می شود و بسا موارد مشترک دیگر که یا در ضمن پژوهش و نوشتار به آن اشاره می شود و یا خواننده خود بر اثر مطالعه هر دو نوشتار به آن آگاهی خواهد یافت.نوروز آغاز بهار و اعتدال ربیعی یا حلول خورشید در برج حمل است و مهرگان آغاز نیمه دوم سال و یا به اعتباری آغاز سال هخامنشی و فصل پاییز و حلول خورشید در برج میزان می باشد. شاید بتوان گفت که در دوران هخامنشی اعتبار این جشن بیشتر و توجه به آن افزون تر از نوروز بود. به وسیله روایات مورخان قدیم یونان و روم درباره این جشن آگاهی هایی فرا دست است که درباره نوروز نیست. به ویژه آنکه اهمیت و اعتبار مقام مهر در دوران هخامنشیان بسیار مورد توجه است.
پیش از آنکه شروع به اصل گفتار در آغاز به دو نکته اشاره می شود. نخست نام مهرگان است. مهر به گونه ای که خواهد آمدُ به شکل میترا ُ نام یکی از مورد توجه ترین و بزرگترین ایزدان هند و ایرانی است که در هزار و چهرصد سال پیش از میلاد یادش در سنگ نوشته ای آمده است. در اوستا سروده ای زیبا و بلند به وی منسوب است و در آثار کهک سانسکریت به ویژه وداها و کهن ترین جز آن ریگ ودا به اهمیت مقامش اشاره شده. بی گمان جشن ویژه این ایزد بزرگ زرتشتی و پروردگار جالب توجه هند و ایرانی و قوم آریایی در سال وجود داشته. اما روز جشن ویژه را باید منبعث و پیدا شده از تقویم و گاه شماری زرتشتی دانست از آن هنگامی که این تقویم در دوران هخامنشیان شناخته و رایج شده جانشین تقویم پیشین گشت. ماه در تقویم زرتشتی یا اوستایی سی روز تمام دارد چنانکه سال دارای دوازده ماه می باشد سی روز ماه هر یک نامی دارد دوازده ماه نیز نام هایی داشتند که در نام های سی گانه روز تکرار می شد. هرگاه نام روز و ماه موافق قرار می گرفت آن روز را جشن می گرفتند. نام شانزدهم از هر ماه نامزد بود به مهر ُ پس روز شانزدهم از مهرماه ُ جشن مهر برپا می شد و مهرگان بود. گان ــ از نظر دستوری از ادات است که به آخر اسامی جهت رسانیدن مفهوم جشن می افزودند چون مهرگان تیرگان فروردینگان بهمنگان و غیره.
دوم اینکه بنابر تحقیق وست خاورشناس نامی آلمانی و مترجم آثار پهلوی حدود ۵۰۵ پیش از میلاد در زمان شاهنشاهی داریوش بزرگ تقویم اوستایی مورد اقتباس و کاربرد هخامنشیان قرار گرفته و معمول شد. اما به قول گوت شمیت که او نیز از خاورشناسان آلمانی است به سال ۴۲۸ پیش از میلاد و در زمان داریوش دوم است که تقویم اوستایی مورد اقتباس هخامنشیان واقع شد. به هر حال از این نظرات دو نکته مورد توجه است نخست آنکه جشن مهرگان جشن نوپایی نیست که با تقویم اوستایی و برقراری و رواج آن در دوران هخامنشیان پدید آمده باشد و بسیار کهن است. دو دیگر آنکه با تقویم اوستایی و رواج آن ُ جشن مهرگان از دوران شاهنشاهی هخامنشیان تاکنون به یک شکل باقی مانده و دوام آورده است.اما در اینجا نکته ای قابل بیان و توضیح می باشد که زرتشتیان جشن مهرگان را مطابق تقویم شمسی و اوستایی برگزار می نمایند که حالیه دهم مهرماه مطابق با تقویم اصلاحی است. البته قابل اشاره است که سال شمسی ۳۶۵ روز و کسری در حدود ۶ ساعت می شود. هر سال اوستایی به دوازده ماه و هر ماه سی روز بخش می شود. پنج روز آخر را پس از سی ام اسفند خمسه مسترقه ُ اندرگاه ُ پنجه دزدیه می
نامند که آن پنج روز نیز هر روزی نامی ویژه داشت. هر چهار سال این کسرها را یک روز حساب کرده و بعد از پنجه به نام اورداد یا روز اضافی می نامیدند اما هنگامی که بر آن شدند تا جهت اصلاح تقویم اوستایی تکلیف پنجه یا پنج روز اضافی را روشن کنند شش ماه آغاز سال سی و یک روز به شمار آورده و اسفند را بیست و نه روز و پنج ماه دوم از مهر تا اسفند را هر ماه سی روز و هر چهار سال یک بار اسفند را نیز سی روزه شمار کردند. به همین جهت از تقویم قدیم اوستایی جای مهرگان شش روز تغییر پیدا کرد. اما زرتشتیان هنوز با همان روش قدیم عمل می کنند. هر ماه آنان درست دارای سی روز است. پس مهرگان برابر تقویم آنان با تقویم فعلی شش روز تفاوت پیدا می کند و این شش روز تفاوت حاصل سی و یک روز به شمار آوردن شش ماه آغاز سال است. هنگامی که مطابق با تقویم جدید در کشور جشن مهرگان در روز شانزدهم مهر برگزار می شود برابر با باد روز یا روز بیست و دوم از ماه مهر. اما از آنجا که این جشن بزرگ و باشکوه که قرن ها و سده های فراوان در این مرز و بوم برپا و برقرار بوده و از اهمیتی شایان برخوردار است پیش از هرچیز لازم است از آن بزرگ ایزدی که جشن به نام اوست آگاهی لازم به دست آوریم.
مهر / میترا:
در اوستا مهر بزرگترین ایزدان است و در مقدمه مهریشت آمده که اهورامزدا وی را در بزرگی و شکوه و توانمندی همقدر و همسنگ خود آفرید. نام این ایزد در سانسکریت Mitra و در اوستا Mithra و در پهلوی Mitr آمده است. به گفته یوستی به معنی و مفهوم رابطه و پیوندی است میان روشنایی محدث و نور و فروغ ازلی. به گونه ای که در مبحث بعدی خواهد آمد و از مهریشت مستفاد می گردد مهر ــ خورشید نیست چنانکه بسیاری پنداشته اند در اوستا ایزد خورشید ایزد جداگانه با نام و ویژگی است. یشتی مخصوص دارد و شناخته ُ در حالی که مهر ُ فروغ و پرتو و انوار خورشید است و این اشاره در بند سیزدهم مهریشت تصریح شده است و خورشید در اوستا Hvare _ Khshaeta می باشد. بنا بر رای دارمستتر مهر به معنی دوستی و محبت است به معنی پیشرو دوستی و داور بزرگ می باشد. برابر بر اوستا که هر یک از ایزدان با تنی چند از ایزدان دیگر همکار و همراه می باشند که نام هایشان در مهریشت به تکرار آمده. همچنین ایزد مهر با صفات و عناوین و القابی فراوان یاد شده که این نیز درباره ایزدان بزرگ و صاحب مقام اوستایی آمده است. اغلب این صفات و القاب بر می آید که بیشتر ایزد مهر به عنوان یک داور و مجری عدالت و موکل بر پیمان و عهود مردم که با دقت و وسعت عملی نظارت در دایره عمل خود می نماید شناخته می شود. کهن ترین سند مکتوبی که نام این خدای کهن هندو ایرانی در آن ثبت و به ما رسیده است در الواح گلینی است متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد به سال ۱۹۰۷ میلادی در کاپاتوکا از شهرهای آسیای صغیر در محلی به نام بغازکوی ــ الواح گلین پیدا شد. در یکی از این لوح ها پیمانی است میان هیتی ها و میتانی ها (از اقوام و قبایل آریایی) از میترا و وارونا Varuna دو خدای بزرگ هند و ایرانی استعانت شده است. البته در کنار نام این خدا نام خدایانی دیگر نیز هست.
در وداها کهن ترین آثار هندوان نیز نام این پروردگار بزرگ ایرانی بسیار آمده است. در وداها بیشتر به معنی رفیق و همدم و یاری کننده است. کمتر و به ندرت در هیات خورشید یا انوار آن چون اوستا ظاهر می شود. در اوستا بخش یشت ها دهمین یشت ویژه این ایزد است. مهریشت با چند یشت دیگر از جمله کهن ترین بخش های اوستا