تحقیق چشمان مونالیزا با لبان ژیژک ( ورد)

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 18 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏چشمان‏ ‏مونالیزا‏ ‏با‏ ‏لبان‏ ‏ژیژک
‏اسلاوی‏ ‏ژیژک‏ ‏جزو‏ ‏معدود‏ ‏متفکرانی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏ایران‏ ‏امروز‏ ‏از‏ ‏او‏ ‏بسیار‏ ‏سخن‏ ‏می‏ ‏رود‏ ‏و‏ ‏نیز‏ ‏به‏ ‏همان‏ ‏میزان‏ ‏از‏ ‏او‏ ‏کتاب‏ ‏ترجمه‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏عرصه‏ ‏مجازی‏ ‏به‏ ‏نحوی‏ ‏در‏ ‏تسخیر‏ ‏هواداران‏ ‏اوست‏ . ‏اما‏ ‏در‏ ‏بازار‏ ‏شلوغ‏ ‏مونتاژِ‏ ‏نظریات‏ ‏،‏ ‏رسانه‏ ‏های‏ ‏مکتوب‏ (‏نشریات‏ ‏،‏ ‏ماهنامه‏ ‏ها‏ ‏،‏ ‏روزنامه‏ ‏ها‏ ) ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏جدی‏ ‏نمی‏ ‏گیرند‏ ‏بلکه‏ ‏حتی‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏حد‏ ‏یک‏ ‏کمدین‏ ‏پائین‏ ‏می‏ ‏آورند‏ ‏،‏ ‏حقیقتی‏ ‏مدفون‏ ‏،‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏طرف‏ ‏در‏ ‏عرصه‏ ‏مجازی‏ ‏اینگونه‏ ‏طرفداران‏ ‏پرپاقرصی‏ ‏به‏ ‏هم‏ ‏زده‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر‏ ‏مخالفانی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏رسانه‏ ‏های‏ ‏مکتوب‏ ‏،‏ ‏این‏ ‏چنین‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏نادیده‏ ‏می‏ ‏گیرند‏ ‏بلکه‏ ‏حتی‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏سطحی‏ ‏و‏ ‏مسخره‏ ‏قلمداد‏ ‏می‏ ‏کنند .
‏ژیژک‏ ‏اولین‏ ‏متفکری‏ ‏نیست‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏الکلنگ‏ ‏زشتُ‏ ‏زیبا،‏ ‏این‏ ‏یا‏ ‏آن‏ ‏،‏ ‏مورد‏ ‏هجمه‏ ‏و‏ ‏تصاویر‏ ‏قالبی‏ ‏کلیشه‏ ‏ای‏ ‏،‏ ‏تحریف‏ ‏شده‏ ‏است‏ . ‏پیش‏ ‏از‏ ‏او‏ ‏فوکو‏ ‏،‏ ‏هابرماس‏ ‏و‏ ‏حتی‏ ‏پیش‏ ‏تر‏ ‏پوپر‏ ‏و‏ ‏مارکس‏ ‏هم‏ ‏با‏ ‏چنین‏ ‏سرنوشتی‏ ‏دچار‏ ‏شده‏ ‏بودند‏ . ‏مُد‏ ‏های‏ ‏فکری‏ ‏چون‏ ‏نسیمی‏ ‏این‏ ‏متفکران‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏گیسوان‏ ‏خودبزرگ‏ ‏بینی‏ ‏توام‏ ‏با‏ ‏عقده‏ ‏حقارت‏ ‏بالا‏ ‏می‏ ‏بردند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر‏ ‏گروهی‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏زیرِ‏ ‏باد‏ ‏انتقادِ‏ ‏سطحی‏ ‏و‏ ‏کلیشه‏ ‏ای‏ ‏به‏ ‏گلوله‏ ‏می‏ ‏بستند .
‏در‏ ‏این‏ ‏گرماگرم‏ ‏بازار‏ ‏داغ‏ ‏مونتاژ‏ ‏نظریات‏ ‏روزنامه‏ ‏ها‏ ‏و‏ … ‏با‏ ‏تیراژ‏ ‏بالا‏ ‏به‏ ‏توزیع‏ ‏مطالب‏ ‏فست‏ ‏فودی‏ ‏و‏ ‏نیم‏ ‏بند‏ ‏در‏ ‏ستون‏ ‏ها‏ ‏ی‏ ‏چند‏ ‏خطی‏ ‏و‏ ‏پاروقی‏ ‏ها‏ ‏سعی‏ ‏می‏ ‏کردند‏ ‏تکلیف‏ ‏همه‏ ‏این‏ ‏متفکرین‏ ‏را‏ ‏یک‏ ‏شبه‏ ‏یکسره‏ ‏کنند‏ ‏و‏ ‏مُهر‏ ‏باطل‏ ‏شد‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏بزنند‏ ‏،‏ ‏که‏ ‏اساسا‏ ‏خلقت‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏اشتباه‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏باید‏ ‏از‏ ‏بود‏ ‏خود‏ ‏توبه‏ ‏کنند‏ . ‏همه‏ ‏همه‏ ‏پُر‏ ‏از‏ ‏انتزاع‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏کلی‏ ‏بافی‏ ‏های‏ ‏توخالی‏ ‏و‏ ‏غیر‏ ‏انضمامی‏ ‏به‏ ‏نحوی‏ ‏که‏ ‏حتی‏ ‏اگر‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏پرفورمنس‏ ‏غمگین‏ ‏به‏ ‏رسم‏ ‏اتهامات‏ ‏منتقدین‏ ‏فرض‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏بگذاریم‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏،‏ ‏فوکو‏ ‏،‏ … ‏دلقک‏ ‏های‏ ‏بی‏ ‏مزه‏ ‏با‏ ‏عمارت‏ ‏های‏ ‏توخالی‏ ‏هستند‏ ‏،‏ ‏لااقل‏ ‏باشکوه‏ ‏تر‏ ‏و‏ ‏خلاقانه‏ ‏تر‏ ‏از‏ ‏نوشته‏ ‏های‏ ‏بی‏ ‏سرته‏ ‏و‏ ‏چند‏ ‏وجبی‏ ‏همین‏ ‏منتقدان‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏انتزاع‏ ‏های‏ ‏خُشک‏ ‏و‏ ‏واحد‏ ‏آجین‏ ‏شده‏ ‏اند .
‏رسم‏ ‏مرسوم‏ ‏مخالف‏ ‏خوان‏ ‏در‏ ‏مجلات‏ ‏امروز‏ ‏خوانشی‏ ‏از‏ ‏ژیژک‏ ‏را‏ ‏ترویج‏ ‏می‏ ‏کنند‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏مراتب‏ ‏ریاکارانه‏ ‏تر‏ ‏از‏ ‏گروه‏ ‏نخست‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏نظریات‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏تحلیل‏ ‏و‏ ‏تبیین‏ ‏مسائل‏ ‏روز‏ ‏به‏ ‏کار‏ ‏می‏ ‏گیرد‏ ‏چرا‏ ‏که‏ ‏خواندن‏ ‏متنی‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏فرض‏ « ‏که‏ ‏پیام‏ ‏اصلی‏ ‏آن‏ ‏باید‏ ‏نادرست‏ ‏باشد‏ ‏تفسیر‏ ‏ریاکارانه‏ ‏را‏ ‏حتی‏ ‏به‏ ‏نحو‏ ‏بهتری‏ ‏تضمین‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏تا‏ ‏خواندن‏ ‏آن‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏فرض‏ ‏که‏ ‏آن‏ ‏چه‏ ‏این‏ ‏متفکرین‏ ‏می‏ ‏گویند‏ ‏باید‏ ‏درست‏ ‏باشد‏ . »[1] ‏زیرا‏ ‏این‏ ‏خیال‏ ‏باطل‏ ‏را‏ ‏مفروض‏ ‏می‏ ‏گیرد‏ ‏که‏ ‏انگار‏ ‏اصول‏ ‏لایتغیر‏ ‏و‏ ‏ثابتی‏ ‏در‏ ‏فلسفه‏ ‏و‏ ‏اندیشه‏ ‏سیاسی‏ ‏حضور‏ ‏دارند‏ ‏که‏ ‏باید‏ ‏متن‏ ‏یا‏ ‏متفکرِ‏ ‏تحت‏ ‏بررسی‏ ‏مبتنی‏ ‏با‏ ‏آن‏ ‏اصول‏ ‏و‏ ‏نگرش‏ ‏ها‏ ‏ارزش‏ ‏گذاری‏ ‏شود .
‏چنین‏ ‏مخالفانی‏ ‏به‏ ‏پرسش‏ ‏هایی‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏مطرح‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏علاقه‏ ‏نشان‏ ‏نمی‏ ‏دهند‏ ‏که‏ ‏حتی‏ ‏کمتر‏ ‏حاضر‏ ‏نیستند‏ ‏به‏ ‏قرائت‏ ‏متون‏ ‏سنگینِ‏ ‏فلسفی‏ ‏او‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏چاشنی‏ ‏روانکاوی‏ ‏و‏ ‏ارجاعات‏ ‏مکرر‏ ‏به‏ ‏نظریات‏ ‏فرهنگی‏ ‏و‏ ‏بازخوانی‏ ‏فیلم‏ ‏سنگین‏ ‏تر‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏بپردازند .
‏انتقادات‏ ‏جامع‏ ‏الطرافی‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏این‏ ‏دست‏ ‏از‏ ‏روزنامه‏ ‏نگاران‏ ‏مطرح‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏تکرار‏ ‏آن‏ ‏نوعی‏ ‏مشروعیت‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏ادعاهای‏ ‏گزاف‏ ‏است‏ . ‏دامن‏ ‏زدن‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏موجب‏ ‏تشدید‏ ‏بدفهمی‏ ‏و‏ ‏ترویج‏ ‏بی‏ ‏فرهنگی‏ ‏علمی‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏تکرار‏ ‏اشتباهات‏ ‏مطروحه‏ ‏است‏ . ‏از‏ ‏این‏ ‏رو‏ ‏این‏ ‏یادداشت‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏جای‏ ‏پاورقی‏ ‏نویسی‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏ناکجاآباد‏ ‏بردن‏ ‏گفتمان‏ ‏های‏ ‏در‏ ‏راه‏ ‏مانده‏ ‏به‏ ‏نام‏ ‏ژیژک‏ ‏،‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏سوال‏ ‏ها‏ ‏بپردازد‏ ‏،‏ ‏چرا‏ ‏ژیژک‏ ‏تا‏ ‏این‏ ‏حد‏ ‏مهم‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بخش‏ ‏وسیعی‏ ‏از‏ ‏عالم‏ ‏نظریه‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏عرصه‏ ‏مجازی‏ ‏به‏ ‏خود‏ ‏اختصاص‏ ‏داده‏ ‏است‏ ‏؟‏ ‏و‏ ‏چه‏ ‏رویکرد‏ ‏انضمامی‏ ‏در‏ ‏نظریات‏ ‏او‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏سیل‏ ‏کثیری‏ ‏به‏ ‏ترجمه‏ ‏آثار‏ ‏او‏ ‏دست‏ ‏زده‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏میل‏ ‏کثیرتری‏ ‏در‏ ‏شهوت‏ ‏خواندن‏ ‏آنها‏ ‏؟‏ ‏این‏ ‏سوالات‏ ‏فی‏ ‏الجمله‏ ‏در‏ ‏عنوان‏ ‏چرا‏ ‏ژیژک‏ ‏خلاصه‏ ‏می‏ ‏شود‏ . ‏شرح‏ ‏اندکی‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏چرا‏ ‏درک‏ ‏و‏ ‏تطور‏ ‏آثار‏ ‏او‏ ‏مهم‏ ‏است‏ ‏؟
‏از‏ ‏این‏ ‏رو‏ ‏بند‏ ‏الف‏ : ‏به‏ ‏ریشه‏ ‏های‏ ‏فکری‏ ‏و‏ ‏سهم‏ ‏نوآورانه‏ ‏ژیژک‏ ‏در‏ ‏تاریخ‏ ‏روشنفکری‏ ‏غرب‏ ‏می‏ ‏پردازد‏ ‏و‏ ‏بند‏ ‏ب‏ : ‏که‏ ‏پاشنه‏ ‏آشیل‏ ‏مخاطب‏ ‏ایرانی‏ ‏در‏ ‏درک‏ ‏آراء‏ ‏ژیژک‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏ژیژک‏ ‏،‏ ‏سبک‏ ‏و‏ ‏متُدی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏دلیل‏ ‏غیر‏ ‏آکادمیک‏ ‏بودن‏ ‏او‏ ‏برای‏ ‏خواننده‏ ‏ایرانی‏ ‏غیر‏ ‏ملموس‏ ‏و‏ ‏توام‏ ‏با‏ ‏کژفهمی‏ ‏است‏ ‏توجه‏ ‏می‏ ‏شود‏ . ‏و‏ ‏در‏ ‏بند‏ ‏ج‏ : ‏سه‏ ‏اصل‏ ‏مهم‏ ‏و‏ ‏کلیدی‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏بسیار‏ ‏موکد‏ ‏است‏ ‏طرح‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏قابل‏ ‏تامل‏ ‏،‏ ‏جذاب‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏عین‏ ‏حال‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏در‏ ‏وضعیت‏ ‏فعلی‏ ‏با‏ ‏آن‏ ‏به‏ ‏پیوند‏ ‏انضمامی‏ ‏رسید‏ . ‏اگرچه‏ ‏نگارند‏ ‏خود‏ ‏می‏ ‏داند‏ ‏سه‏ ‏گانه‏ ‏طرح‏ ‏شده‏ ‏همه‏ ‏چیز‏ ‏نیست‏ ‏و‏ ‏شاید‏ ‏در‏ ‏وجوه‏ ‏دیگر‏ ‏آراء‏ ‏او‏ ‏کم‏ ‏اهمیت‏ ‏تر‏ ‏باشد‏ ‏،‏ ‏ولیکن‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏جا‏ ‏که‏ ‏نگارنده‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏پیوند‏ ‏با‏ ‏شرایط‏ ‏امروز‏ ‏ایران‏ ‏انضمامی‏ ‏تر‏ ‏می‏ ‏بیند‏ ‏،‏ ‏بنا‏ ‏به‏ ‏صلاح‏ ‏دید‏ ‏شخصی‏ ‏به‏ ‏طرح‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏می‏ ‏پردازد .
‏الف‏ : ‏گلین‏ ‏دالی‏ « ‏ژیژک‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏حکم‏ ‏معادلِ‏ ‏فلسفی‏ ‏نوعی‏ ‏طاعون‏ ‏یا‏ ‏ویروس‏ ‏کامپیوتری‏ ‏می‏ ‏داند‏ ‏که‏ ‏هدفش‏ ‏برهم‏ ‏زدن‏ ‏نمودها‏ ‏و‏ ‏ظواهر‏ ‏فارغ‏ ‏البال‏ ‏آن‏ ‏چیزی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏شبکه‏ ‏یا‏ ‏ماتریس‏ ‏سرمایه‏ ‏داری‏ –‏لیبرال‏ –‏جهانی‏ ‏نامید‏ . »[2] ‏این‏ ‏ویروس‏ ‏و‏ ‏طاعون‏ ‏مزمن‏ ‏را‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏در‏ ‏هیچ‏ ‏دست‏ ‏بندی‏ ‏کلیشه‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏نوع‏ ‏آکادمیک‏ ‏آن‏ ‏قرار‏ ‏داد‏ ‏،‏ ‏مثل‏ ‏لاکان‏ ( 1901 -1981) ‏ژیژک‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏شدت‏ ‏از‏ ‏برچسب‏ ‏هایی‏ ‏که‏ ‏بر‏ ‏او‏ ‏می‏ ‏زنند‏ ‏پرهیز‏ ‏می‏ ‏کند‏ . ‏به‏ ‏همین‏ ‏دلیل‏ ‏هم‏ ‏هست‏ ‏که‏ ‏نه‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏پست‏ ‏مدرن‏ ‏به‏ ‏حساب‏ ‏آورد‏ ‏و‏ ‏هم‏ ‏نیاورد‏ ‏،‏ .. ‏و‏ ‏بدین‏ ‏ترتیب‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏مارکسیت‏ ‏،‏ ‏هگلی‏ ‏،‏ ‏هایدگری‏ ‏،‏ ‏دریدایی‏ … ‏در‏ ‏مفهوم‏ ‏قالبی‏ ‏آن‏ ‏نامید‏ . ‏چرا‏ ‏که‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏در‏ ‏یک‏ ‏زمان‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏زمانی‏ ‏دیگر‏ ‏نه‏ . ‏با‏ ‏این‏ ‏وجود‏ « ‏ایده‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏تاثیرات‏ ‏کلی‏ ‏هر‏ ‏یک‏ ‏از‏ ‏متفکرین‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏آراء‏ ‏ژیژک‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏سخن‏ ‏می‏ ‏رود‏ ‏با‏ ‏یکدیگر‏ ‏هم‏ ‏پوشی‏ ‏پیدا‏ ‏می‏ ‏کنند‏ ‏،‏ ‏اما‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏کلی‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏گفت‏ ‏فلسفه‏ ‏هگل‏ ‏نوع‏ ‏یا‏ ‏روش‏ ‏اندیشیدنی‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏پیدا‏ ‏کرده‏ ‏است‏ ‏را‏ ‏زیر‏ ‏نفوذ‏ ‏خود‏ ‏دارد‏ ‏،‏ ‏آثار‏ ‏مارکس‏ ‏انگیزه‏ ‏یا‏ ‏دلیلی‏ ‏برای‏ ‏کتاب‏ ‏های‏ ‏او‏ ‏فراهم‏ ‏می‏ ‏آورد‏ ‏و‏ ‏روان‏ ‏کاوی‏ ‏لاکانی‏ ‏چهارچوب‏ ‏مفهومی‏ ‏را‏ ‏برای‏ ‏پرداختن‏ ‏به‏ ‏موضوعات‏ ‏تحلیل‏ ‏های‏ ‏او‏. »[3]
‏مایرز‏ ( ‏نویسنده‏ ‏ای‏ ‏که‏ ‏کتابی‏ ‏هم‏ ‏درباره‏ ‏اسلاوی‏ ‏ژیژک‏ ‏دارد‏ ) ‏می‏ ‏گوید‏ : « ‏لاکانی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏کتاب‏ ‏های‏ ‏ژیژک‏ ‏می‏ ‏خوانید‏ ‏عمدتا‏ ‏لاکان‏ ‏خاص‏ ‏ژیژک‏ ‏است‏ . » [4] ‏و‏ ‏این‏ ‏خاص‏ ‏بودگی‏ ‏که‏ ‏مایرز‏ ‏درباره‏ ” ‏لاکان‏ ” ‏بر‏ ‏آن‏ ‏موکد‏ ‏است‏ ‏توسط‏ ‏منتقدین‏ ‏آثار‏ ‏ژیژک‏ ‏،‏ ‏درباره‏ ‏هگل‏ ‏،‏ ‏مارکس‏ ‏،‏ … ‏تکرار‏ ‏می‏ ‏شود‏ . « ‏در‏ ‏واقع‏ ‏سهم‏ ‏نوآورانه‏ ‏ژیژک‏ ‏در‏ ‏تاریخ‏ ‏روشنفکری‏ ‏غرب‏ ‏در‏ ‏تلفیق‏ ‏فوق‏ ‏العاده‏ ‏ای‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏از‏ ‏نظریه‏ ‏روان‏ ‏کاوی‏ ‏لاکان‏ ‏،‏ ‏فلسفه‏ ‏قاره‏ ‏ی‏ (‏و‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏اخص‏ ‏قرائت‏ ‏ضد‏ ‏ماهیت‏ ‏باورانه‏ ‏اش‏ ‏از‏ ‏هگل‏ )‏و‏ ‏نظریه‏ ‏سیاسی‏ ‏مارکسیستی‏ ‏ارائه‏ ‏کرده‏ ‏است‏ . ‏او‏ ‏به‏ ‏وضوح‏ ‏این‏ ‏اندیشه‏ ‏متعالی‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏نمونه‏ ‏های‏ ‏برگرفته‏ ‏از‏ ‏ادبیات‏ ‏و‏ ‏فرهنگ‏ ‏عامه‏ ‏پسند‏ ‏ترسیم‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏شکسپیر‏ ‏،‏ ‏واگنر‏ ‏یا‏ ‏کافکا‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏بر‏ ‏می‏ ‏گیرد‏ ‏؛‏ ‏بلکه‏ ‏فیلم‏ ‏نوآر‏ ‏،‏ ‏سریال‏ ‏های‏ ‏آبکی‏ ‏،‏ ‏کارتون‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏لطیفه‏ ‏های‏ ‏مستهجنی‏ ‏را‏ ‏نیز‏ ‏شامل‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏حوزه‏ ‏ابتذال‏ ‏قرار‏ ‏دارند‏ . »[5] ‏و‏ ‏به‏ ‏واسطه‏ ‏همین‏ ‏امر‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏فهمید‏ ‏چرا‏ ‏او‏ ‏تا‏ ‏بدین‏ ‏حد‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏افراد‏ ‏مختلفِ‏ ‏متکثر‏ ‏هواخواه‏ ‏دارد‏ . ‏به‏ ‏این‏ ‏دلیل‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏در‏ ‏محدوده‏ ‏یک‏ ‏موضوع‏ ‏واحد‏ ‏نمی‏ ‏گنجد‏ ‏و‏ ‏درواقع‏ ‏او‏ ‏یک‏ ‏محصول‏ ‏فرهنگ‏ ‏عامه‏ ‏پسند‏ ‏است‏ . ‏اسب‏ ‏تروا‏ ‏،‏ ‏در‏ ‏قالب‏ ‏یک‏ ‏کالای‏ ‏سرمایه‏ ‏داری‏ ‏که‏ ‏اتفاقا‏ ‏برای‏ ‏نابودی‏ ‏خود‏ ‏سرمایه‏ ‏داری‏ ‏وارد‏ ‏تروی‏ ‏شده‏ ‏است .
‏این‏ ‏روش‏ ‏غیر‏ ‏مرسوم‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏آکادمی‏ ‏سر‏ ‏ناسازگار‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏پُر‏ ‏از‏ ‏جوک‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏لطیفه‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏مثال‏ ‏های‏ ‏ساده‏ ‏و‏ ‏ملموس‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏امری‏ ‏اتفاقی‏ ‏نیست‏ . ‏ژیژک‏ ‏وام‏ ‏دار‏ ‏ژاک‏ ‏لاکان‏ ‏است‏ « ‏فردی‏ ‏که‏ ‏دانشگاهی‏ ‏و‏ ‏نویسنده‏ ‏نبود‏ ‏و‏ ‏عمیقا‏ ‏به‏ ‏دانشگاه‏ ‏و‏ ‏کلام‏ ‏دانشگاه‏ ‏بدگمان‏ ‏بود‏ . » [6] ‏ژیژک‏ ‏در‏ ‏مصاحبه‏ ‏خود‏ ‏با‏ ‏اومانیته‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏امر‏ ‏تاکید‏ ‏می‏ ‏گذارد‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏دانشجویان‏ ‏متنفر‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏اساسا‏ « ‏آکادمی‏ ‏خود‏ ‏یک‏ ‏ساز‏ ‏برگ‏ ‏ایدئولوژیک‏ ‏دولت‏ ‏است‏ . » ‏در‏ ‏واقع‏ ‏به‏ ‏واسطه‏ ‏همین‏ ‏فضای‏ ‏خشک‏ ‏و‏ ‏ایدئولوژیک‏ ‏زده‏ ‏آکادمی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏ترجیح‏ ‏می‏ ‏دهد‏ ‏خارج‏ ‏از‏ ‏دانشگاه‏ ‏در‏ ‏سالن‏ ‏تئاتر‏ ‏،‏ .. ‏برای‏ ‏هوادارنش‏ ‏سخنرانی‏ ‏کند‏ . ‏جلساتی‏ ‏که‏ ‏شاید‏ ‏از‏ ‏برخی‏ ‏برنامه‏ ‏های‏ ‏تلویزونی‏ ‏سرگرم‏ ‏کننده‏ ‏تر‏ ‏و‏ ‏مفرح‏ ‏تر‏ ‏هم‏ ‏هست‏ . ‏ژیژک‏ ‏در‏ ‏آخرین‏ ‏سمیناری‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏لندن‏ ‏به‏ ‏اتفاق‏ ‏تیلور‏ ‏نویسنده‏ ‏کتابی‏ ‏با‏ ‏عنوان‏ ‏ژیژک‏ ‏و‏ ‏رسانه‏ ‏حضور‏ ‏پیدا‏ ‏کرده‏ ‏بود‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏امر‏ ‏صحه‏ ‏می‏ ‏گذارد‏ ‏که‏ ‏وقتی‏ ‏نکته‏ ‏ای‏ ‏به‏ ‏طنز‏ ‏طرح‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏برای‏ ‏مخاطبان‏ ‏تاثیر‏ ‏گذارتر‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏چون‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏لحظه‏ ‏کارکرد‏ ‏ایدئولوژیک‏ ‏و‏ ‏کلبی‏ ‏مسلکی‏ ‏ناشی‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏به‏ ‏کمترین‏ ‏حد‏ ‏خود‏ ‏می‏ ‏رسد .
‏ب‏ : ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏اسلاوی‏ ‏ژیژک‏ ‏را‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏با‏ ‏تسامح‏ ‏در‏( ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏انتقادی‏ )‏گنجاند‏ . ‏او‏ ‏اگر‏ ‏چه‏ ‏همانگونه‏ ‏که‏ ‏خود‏ ‏معترف‏ ‏است‏ ‏با‏ ‏متفکران‏ ‏مکتب‏ ‏فرانکفورت‏ ‏زاویه‏ ‏دارد‏ ‏،‏ ‏ولی‏ ‏با‏ ‏دیگر‏ ‏متفکران‏ ‏ای‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏سبک‏ ‏و‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏می‏ ‏گنجد‏ (‏مکتب‏ ‏پراکسیس‏ ) ‏هم‏ ‏تراز‏ ‏است‏ . ‏همانگونه‏ ‏که‏ ‏حتی‏ ‏خود‏ ‏معترف‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏نخستین‏ ‏پیشرفت‏ ‏غیر‏ ‏منتظره‏ ‏اش‏ ‏در‏ ‏فلسفه‏ ‏زمانی‏ ‏آغاز‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏گروه‏ ‏پراکسیس‏ ‏اغوایش‏ ‏کرد .
« ‏حدود‏ ‏پانزده‏ ‏سال‏ ‏داشتم‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏خواندن‏ ‏متون‏ ‏استاندارد‏ ‏و‏ ‏کلاسیک‏ ‏مارکسیستی‏ –‏دیالکتیک‏ ‏،‏ ‏غیره‏ ‏را‏ ‏شروع‏ ‏کردم‏ ‏،‏ ‏و‏ ‏نخستین‏ ‏پیشرفت‏ ‏غیر‏ ‏منتظره‏ ‏ام‏ ‏مربوط‏ ‏به‏ ‏زمانی‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏گروه‏ ‏پراکسیس‏ (‏مجله‏ ‏ای‏ ‏نسبتا‏ ‏دگر‏ ‏اندیش‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏به‏ ‏اصطلاح‏ ‏مارکسیست‏ ‏انسان‏ ‏گرایانه‏ ‏طرفداری‏ ‏می‏ ‏کرد‏ ) ‏اغوایم‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏نخستین‏ ‏بار‏ ‏از‏ ‏ایدئولوژی‏ ‏رسمی‏ ‏فاصله‏ ‏گرفتم‏ . » [7]
‏در‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏انتقادی‏ ‏سه‏ ‏اصل‏ ‏را‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏گرفت‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏پایه‏ ‏آن‏ ‏سنجید‏ ‏که‏ ‏آیا‏ ‏آراء‏ ‏ژیژک‏ ‏را‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏قرار‏ ‏داد‏ ‏؟‏ ‏این‏ ‏اصول‏ ‏برجسته‏ ‏عبارتند‏ ‏از :
‏الف‏: ‏اعلام‏ ‏تمایز‏ ‏میان‏ ‏ظاهر‏ ‏و‏ ‏واقعیت‏ : ‏کژ‏ ‏نگریستن‏ – ‏نفی‏ ‏در‏ ‏نفی
‏ب‏ : ‏پراکسیس‏ (‏تلازم‏ ‏ارتباط‏ ‏ذهن‏ ‏و‏ ‏عین )
‏ج‏ : ‏نقد‏ ‏جامعه‏ ‏مدرن‏ ‏و‏ ‏سرمایه‏ ‏داری‏ ‏پیشرفته
‏الف‏ : ‏وقتی‏ ‏پژوهشگری‏ ‏می‏ ‏پذیرد‏ ‏که‏ ‏نظم‏ ‏موجود‏ ‏طبیعی‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏نظم‏ ‏دیگر‏ ‏غیر‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏قابل‏ ‏تصور‏ ‏نیست‏ ‏،‏ ‏این‏ ‏بدان‏ ‏معناست‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏در‏ ‏پی‏ ‏اصلاح‏ ‏وضع‏ ‏موجود‏ ‏نیست‏ ‏در‏ ‏مقابل‏ ‏،‏ ‏نظریه‏ ‏انتقادی‏ ‏چنین‏ ‏فرض‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏زندگی‏ ‏روزمره‏ ‏و‏ ‏عادی‏ ‏انسان‏ ‏،‏ ‏بر‏ ‏پایه‏ ” ‏پندار‏ “‏استوار‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏مردم‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏پندارها‏ ‏خو‏ ‏کرده‏ ‏اند‏»‏[8] ‏حال‏ ‏آن‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏در‏ ‏منطق‏ ‏دیالکتیک‏ ‏هگلی‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏اقتصاد‏ ‏سیاسی‏ ‏در‏ ‏هم‏ ‏آمیخته‏ ‏،‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏تبیین‏ ‏آن‏ ‏به‏ ‏روانکاوی‏ ‏،‏ ‏زبان‏ ‏شناسی‏ ‏متوسل‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏قصد‏ ‏دارد‏ ‏بگوید‏ ‏که‏ ‏زبان‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏عامل‏ ‏انتقال‏ “‏امر‏ ‏واقع‏ “‏به‏ “‏واقعیت‏ “‏ناتوان‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏همه‏ ‏آنچه‏ ‏واقعی‏ ‏است‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏ما‏ ‏نشان‏ ‏دهد‏ ‏،‏ ‏سایه‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏کلبی‏ ‏مسلکی‏ ‏ایدئولوژیکی‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏حتی‏ ‏اگر‏ ‏پرده‏ ‏ایدئولوژی‏ ‏را‏ ‏کنار‏ ‏بزنیم‏ ‏،‏ ‏باز‏ ‏سوژه‏ ‏خود‏ ‏به‏ ‏خود‏ ‏دست‏ ‏به‏ ‏عملی‏ ‏می‏ ‏زند‏ ‏که‏ ‏خلاف‏ ‏آگاهی‏ ‏است‏ . ‏ژیژک‏ ‏این‏ ‏دوگانگی‏ ‏میان‏”‏ ‏امر‏ ‏واقع‏”‏ ‏و‏ “‏واقعیت‏ ” ‏را‏ ‏این‏ ‏گونه‏ ‏تشریح‏ ‏می‏ ‏کند‏ :« ((‏واقعیت‏)) ‏واقعیت‏ ‏اجتماعی‏ ‏انسانهای‏ ‏ملموسی‏ ‏که‏ ‏درگیر‏ ‏تعامل‏ ‏و‏ ‏فرایندهای‏ ‏تولیدند‏ ‏حال‏ ‏آنکه‏ ((‏امر‏ ‏واقع‏ )) ‏منطق‏ ‏موهوم‏ ((‏انتزاعی‏ )) ‏و‏ ‏چاره‏ ‏ناپذیر‏ ‏سرمایه‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏آنچه‏ ‏در‏ ‏واقعیت‏ ‏اجتماعی‏ ‏جریان‏ ‏دارد‏ ‏تعیین‏ ‏می‏ ‏کند‏ . ‏می‏ ‏توان‏ ‏این‏ ‏شکاف‏ ‏و‏ ‏جدایی‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏شکلی‏ ‏آشکار‏ ‏هنگامی‏ ‏مشاهده‏ ‏کرد‏ ‏که‏ ‏فردی‏ ‏از‏ ‏کشوری‏ ‏دیدن‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏زندگی‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏به‏ ‏روشنی‏ ‏در‏ ‏هم‏ ‏ریخته‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏اصطلاح‏ ‏شیر‏ ‏تو‏ ‏شیر‏ ‏است‏ . ‏در‏ ‏چنین‏ ‏کشوری‏ ‏شاهد‏ ‏زوال‏ ‏محیط‏ ‏زیست‏ ‏و‏ ‏فلاکت‏ ‏انسانها‏ ‏هستیم‏ . ‏اما‏ ‏گزارش‏ ‏اقتصاددانان‏ ‏که‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏دیدار‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏ما‏ ‏می‏ ‏رسد‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏خبر‏ ‏می‏ ‏دهد‏ ‏که‏ ‏وضعیت‏ ‏اقتصادی‏ ‏آن‏ ‏کشور‏ (( ‏از‏ ‏نظر‏ ‏مالی‏ ‏بی‏ ‏عیب‏ ‏و‏ ‏نقص‏ )) ‏است‏ –‏واقعیت‏ ‏اهمیت‏ ‏ندارد‏ ‏آنچه‏ ‏مهم‏ ‏است‏ ‏وضعیت‏ ‏سرمایه‏ ‏است‏ …..»[9]
‏این‏ ‏دوگانگی‏ ‏که‏ ‏ژیژک‏ ‏بدان‏ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏اصل‏ ‏مهمی‏ ‏مطرح‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏انتقادی‏ ‏مبتنی‏ ‏بر‏ ‏نقد‏ ‏روش‏ ‏شناسی‏ ‏پوزتویستی‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏متمایز‏ ‏می‏ ‏سازد .
‏اول‏ ‏اینکه‏ :« ‏با‏ ‏ادراک‏ ‏و‏ ‏تجربه‏ ‏محض‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏صدق‏ ‏و‏ ‏کذب‏ ‏گزاره‏ ‏ها‏ ‏را‏ ‏تعیین‏ ‏کرد‏ . ‏همان‏ ‏پراکسیس‏ ‏،‏ ‏یا‏ ‏در‏ ‏هم‏ ‏تنیدگی‏ ‏اقتصاد‏ ‏سیاسی‏ ‏و‏ ‏نقد‏ ‏آگاهی‏ ‏است‏ »[10] ‏مبتنی‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏چون‏ ”‏صورِ‏ ‏ظاهر‏”‏ ‏به‏ ‏تنهایی‏ ‏مورد‏ ‏تاکید‏ ‏نیست‏ ‏،‏ ‏به‏ ‏طریق‏ ‏اولی‏ ‏هم‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏تنها‏ ‏به‏ ‏تجربه‏ ‏محض‏ ‏اکتفا‏ ‏کرد‏ . ‏چون‏ ‏روحی‏ ‏در‏ ‏جریان‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏تنها‏ ‏به‏ ‏تجربه‏ ‏در‏ ‏یافت‏ . ‏در‏ ‏واقع‏ ‏باید‏ ‏برای‏ ‏نوعی‏ ‏از‏ ‏دیالکتیک‏ ‏احترام‏ ‏قائل‏ ‏شد .
‏دوم‏ : «‏اثبات‏ ‏گرایی‏ ‏،‏ ‏به‏ ‏ظاهر‏ ‏اشیاء‏ ‏توجه‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏شناخت‏ ‏گوهر‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏طفره‏ ‏می‏ ‏رود‏ ‏،‏ ‏موقعیت‏ ‏تاریخی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏نمی‏ ‏گیرد‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏دلیل‏ ‏انتزاعی‏ ‏است‏ . ‏جزئیات‏ ‏را‏ ‏بررسی‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏شناخت‏ ‏کلیت‏ ‏ناتوان‏ ‏است‏ »[11] ‏به‏ ‏عبارتی‏ ‏همان‏ ‏انتقادی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏اسلاوی‏ ‏ژیژک‏ ‏دلیلش‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏کاربرد‏ ‏روش‏ (‏کژ‏ ‏نگریستن‏ ) ‏و‏ (‏کلیت‏ ‏انضمامی‏ ) ‏مرتبط‏ ‏می‏ ‏سازد‏ . ‏تاکید‏ ‏به‏ ‏کلیت‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏جزء‏ ‏نگری‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏نگاه‏ ‏صرفا‏ ‏تجربی‏ ‏و‏ ‏مستقیم‏ ‏که‏ ‏فرایند‏ ‏تاریخی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏نمی‏ ‏گیرد‏ ‏سطحی‏ ‏و‏ ‏بدون‏ ‏عمق‏ ‏است .
‏کژ‏ ‏نگریستن :
«‏مهمانی‏ ‏وارد‏ ‏خانه‏ ‏ییلاقی‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏پنجره‏ ‏عریض‏ ‏خانه‏ ‏به‏ ‏مزرعه‏ ‏پشت‏ ‏آن‏ ‏نگاه‏ ‏می‏ ‏کند‏ . ‏دختر‏ ‏خانواده‏ ‏تنها‏ ‏کسی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏از‏ ‏هنگام‏ ‏ورود‏ ‏به‏ ‏خانه‏ ‏استقبالش‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏او‏ ‏می‏ ‏گوید‏ ‏همه‏ ‏دیگر‏ ‏اعضای‏ ‏خانواده‏ ‏به‏ ‏تازگی‏ ‏در‏ ‏تصادفی‏ ‏جان‏ ‏باخته‏ ‏اند‏ ‏،‏ ‏کمی‏ ‏بعد‏ ‏،‏ ‏وقتی‏ ‏مهمان‏ ‏دوباره‏ ‏از‏ ‏پنجره‏ ‏بیرون‏ ‏را‏ ‏نگاه‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏،‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏می‏ ‏بیند‏ ‏که‏ ‏آهسته‏ ‏در‏ ‏مزرعه‏ ‏به‏ ‏خانه‏ ‏نزدیک‏ ‏می‏ ‏شوند‏ ‏،‏ ‏انگار‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏شکار‏ ‏بر‏ ‏می‏ ‏گردند‏ ‏و‏ ‏بدین‏ ‏ترتیب‏ ‏چند‏ ‏کلمه‏ ‏،‏ ‏چهارچوب‏ ‏پنجره‏ ‏را‏ ‏عوض‏ ‏می‏ ‏کند‏ . ‏کافی‏ ‏است‏ ‏تا‏ ‏پنجره‏ ‏معجز‏ ‏آسا‏ ‏به‏ ‏نوعی‏ ‏قالب‏ ‏فانتزی‏ ‏استحاله‏ ‏یابد‏ ‏و‏ ‏اعضای‏ ‏خانواده‏ ‏با‏ ‏جامه‏ ‏های‏ ‏گل‏ ‏آلودشان‏ ‏تغییر‏ ‏ماهیت‏ ‏دهند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏اشباحی‏ ‏خوفناک‏ ‏بدل‏ ‏گردند‏»‏ [12] ‏اسلاوی‏ ‏ژیژک‏ ‏با‏ ‏تاسی‏ ‏از‏ ‏ژاک‏ ‏لاکان‏ ‏معتقد‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏کژنگریستن‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏کژ‏ ‏نگریستن‏ : «‏گونه‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏میزانسن‏ ‏مضامین‏ ‏نظری‏ ‏است‏ ‏؛‏ ‏جنبه‏ ‏هایی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏معرض‏ ‏دید‏ ‏می‏ ‏آورد‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏حالات‏ ‏دیگر‏ ‏هرگز‏ ‏بدان‏ ‏توجه‏ ‏نمی‏ ‏کنیم‏»‏[13]« ‏شیوه‏ ‏کژ‏ ‏نگریستن‏ ‏به‏ ‏لاکان‏ ‏کمک‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏به‏ ‏درک‏ ‏و‏ ‏تشخیص‏ ‏ویژگی‏ ‏هایی‏ ‏که‏ ‏معمولادر‏ ‏مستقیم‏ ‏نگاه‏ ‏کردن‏ ‏های‏ ‏آکادمیک‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏دور‏ ‏می‏ ‏مانند‏ ‏توجه‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ » [14]‏در‏ ‏واقع‏ ‏ژیژک‏ ‏با‏ ‏رویکر‏ ‏انتقادی‏ ‏به‏ ‏نگاه‏ ‏راست‏ ‏گرایانه‏ ‏و‏ ‏پوزتویستی‏ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏نگاه‏ ‏قابلیت‏ ‏درک‏ ‏واقعی‏ ‏محتوا‏ ‏را‏ ‏ندارد‏ ‏،‏ ‏امری‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏زیر‏ ‏لایه‏ ‏های‏ ‏خیالی‏ ‏و‏ ‏صوری‏ ‏پنهان‏ ‏است‏ . «‏وقتی‏ ‏یک‏ ‏موجود‏ ‏خیالی‏ ‏،‏ ‏امر‏ ‏تصوری‏ ‏،‏ ‏شیئی‏ ‏از‏ ‏فضای‏ ‏درونی‏ ‏وارد‏ ‏دنیای‏ ‏واقعی‏ ‏ما‏ ‏بشود‏ ‏؛‏ ‏زمینه‏ ‏واقعیت‏ ‏را‏ ‏دچار‏ ‏پیچ‏ ‏و‏ ‏خم‏ ‏و‏ ‏پریشانی‏ ‏می‏ ‏کند‏ –‏یک‏ ‏نیاز‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏ایجاد‏ ‏پریشانی‏ ‏در‏ ‏واقعیت‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏تثبیت‏ ‏می‏ ‏کند‏ . » [15].
«‏اگر‏ ‏به‏ ‏چیزی‏ ‏مستقیم‏ ‏نگاه‏ ‏کنیم‏ ‏،‏ ‏آن‏ ‏را‏ ((‏چنان‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏واقعیت‏ ‏هست‏ )) ‏می‏ ‏بینیم‏ ‏و‏ ‏حال‏ ‏آنکه‏ ‏نگاه‏ ‏آشفته‏ ‏بر‏ ‏اثر‏ ‏آرزوها‏ ‏و‏ ‏اضطراب‏ ‏ها‏ ‏ی‏ ‏ما‏( ‏کژ‏ ‏نگاه‏ ‏کردن‏ )‏تصویری‏ ‏معوج‏ ‏و‏ ‏مبهم‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏می‏ ‏دهد‏ . ‏در‏ ‏تراز‏ ‏استعاره‏ ‏دوم‏ ‏اما‏ ‏،‏ ‏رابطه‏ ‏دقیقا‏ ‏عکس‏ ‏این‏ ‏است‏ : ‏اگر‏ ‏به‏ ‏چیزی‏ ‏مستقیم‏ ‏نگاه‏ ‏کنیم‏ ‏،‏ ‏یعنی‏ ‏بر‏ ‏حسب‏ ‏امور‏ ‏واقعی‏ ‏و‏ ‏عاری‏ ‏از‏ ‏احساس‏ ‏،‏ ‏فارغ‏ ‏از‏ ‏علایق‏ ‏خویش‏ ‏یعنی‏ ‏به‏ ‏چیزها‏ ‏نظر‏ ‏افکنیم‏ ‏،‏ ‏هیچ‏ ‏نمی‏ ‏بینیم‏ ‏؛‏ ‏الا‏ ‏لکه‏ ‏ای‏ ‏بی‏ ‏شکل‏ ‏و‏ ‏بی‏ ‏صورت‏ ‏،‏ ‏شی‏ ‏تنها‏ ‏زمانی‏ ‏خصوصیاتی‏ ‏واضح‏ ‏و‏ ‏متمایز‏ ‏پیدا‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏از‏ ‏زوایه‏ ‏خاص‏ ‏نظر‏ ‏کنیم‏ ‏،‏ ‏یعنی‏ ‏از‏ ‏منظر‏ ‏بسته‏ ‏به‏ (‏علایق‏ ‏شخصی‏ )‏که‏ ‏میل‏ ‏من‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏تقویت‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏،‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏سایه‏ ‏می‏ ‏اندازد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏دست‏ ‏می‏ ‏برد‏ . » . [16] ‏لاکان‏ ‏برای‏ ‏شرح‏ ‏این‏ ‏مهم‏ ‏به‏”‏ ‏نقاشی‏ ُ‏سفرا‏”‏ ‏اثر‏ ‏هانس‏ ‏هولبایین‏ ‏اشاره‏ ‏می‏ ‏کرد‏ : «‏در‏ ‏پائین‏ ‏تصویر‏ ‏،‏ ‏زیر‏ ‏پیکر‏ ‏دو‏ ‏سفیر‏ ‏وقتی‏ ‏مستقیم‏ ‏نگاه‏ ‏می‏ ‏کردی‏ ‏یک‏ ‏لکه‏ ‏بی‏ ‏معنی‏ ‏مشاهده‏ ‏می‏ ‏کردی‏ ‏،‏ ‏ولی‏ ‏وقتی‏ ‏در‏ ‏آستانه‏ ‏دیواری‏ ‏که‏ ‏تابلو‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏آویزان‏ ‏شده‏ ‏بود‏ ‏با‏ ‏زاویه‏ ‏ای‏ ‏کج‏ ‏و‏ ‏غیر‏ ‏مستقیم‏ ‏نگاه‏ ‏می‏ ‏کردی‏ ‏آن‏ ‏لکه‏ ‏،‏ ‏به‏ ‏یک‏ ‏بار‏ ‏شکل‏ ‏یک‏ ‏جمجمه‏ ‏را‏ ‏تداعی‏ ‏می‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏بدین‏ ‏ترتیب‏ ‏معنای‏ ‏حقیق‏ ‏تابلو‏ ‏را‏ ‏فاش‏ ‏می‏ ‏کند‏ –‏بی‏ ‏اعتبار‏ ‏بودن‏ ‏متاع‏ ‏دنیا‏ ‏،‏ ‏اشیاء‏ ‏هنری‏ ‏و‏ ‏معرفتی‏ ‏که‏ ‏مابقی‏ ‏تصویر‏ ‏را‏ ‏پرکرده‏ ‏اند‏ »[17]